Factotum [Wstęp]

   Spotykamy się zawsze pod wieczór w niewielkiej kawiarni Factotum. Zdejmujemy płaszcze i kładziemy je na oparciach czarnych drewnianych krzeseł. Wymieniamy parę zdań i parę spojrzeń, a później zamawiamy espresso, za które oczywiście ja płacę. Czujemy się swobodnie i pewnie, nikłe żółtawe światło fioletowych żyrandoli pozostawia wystarczająco dużo miejsca na ukrycie wad i utrzymanie tajemnic w bezpiecznym cieniu. Zawsze, niezależnie od dnia i repertuaru, zachwycamy się muzyką, zupełnie jakby ogromne głośniki raz za razem przetwarzały nasz gust muzyczny.

    Tym razem jest jednak inaczej. Tym razem siedzę przy czarnym lakierowanym stoliku samotnie. W zapiętym pod szyję płaszczu popijam swoje espresso zabielone odrobiną mleka i zanurzam się w niskich, mrocznych dźwiękach gitary basowej, idealnie kontrastujących z delikatnym głosem artystki, której znikąd nie potrafię skojarzyć. I nie czuję się tak swobodnie, jak zwykle. Gdzieś z tyłu głowy krąży mi nieprzerwanie drażniąca myśl, że zjawiłem się tu niepotrzebnie. Że ona nie przyjdzie.

    Dopijam kawę, zanotowując przy okazji w pamięci, by nigdy więcej nie profanować jej ani jedną kroplą mleka, po czym powolnym ruchem odwracam głowę i zerkam na wiszący na ciemnofioletowej ścianie zegar. Dochodzi dwudziesta. Dziewczyna spóźnia się już prawie godzinę i w związku z tym nie powinno mnie tu być już od dawna, ale postanawiam poczekać jeszcze chwilę. Zbyt mocno lubię to miejsce, by tak szybko je opuszczać. Panująca tu atmosfera koi moje wyostrzone do bólu zmysły, odpręża i pozwala mi myśleć, że znalazłem miejsce, do którego pasuję.

    Ciężkie drzwi otwierają się, po czym zaraz zatrzaskują z hukiem, wprawiając wszystkie szklane przedmioty w lokalu w ledwo zauważalne drżenie, więc podnoszę wzrok znad pustej filiżanki i spoglądam w stronę wejścia. Jednak przyszła. Z niepewnym uśmiechem idzie w moją stronę, ściskając w dłoniach czarny kapelusz z szerokim rondem. Wstaję, gdy podchodzi do stolika i pomagam jej zdjąć płaszcz. Pachnie mandarynką i fiołkiem.

    - Czego się napijesz? - pytam, zajmując z powrotem swoje miejsce. - Mają tutaj wyśmienite espresso, naprawdę polecam.

    - W takim razie zdaję się na twój gust.

    - To jest bardzo dobra decyzja. - Pochwalam, uśmiechając się z zadowoleniem. - Zamówię ci.

    Nienachalny kontakt wzrokowy, nie wtrącanie się i częste wypytywanie o szczegóły czyni mnie idealnym rozmówcą. Podczas trzydziestu dwóch minut dowiaduję się o dziewczynie bardzo wiele. Poznaję jej maniery i nawyki, adres zamieszkania, ukończone szkoły, rodzeństwo i problemy z rodzicami, stosunek do homoseksualistów i obecnych władz, ulubione książki i dania, ulubioną muzykę, plany na przyszłość i wymarzoną pracę. Szczerze mówiąc, papla za trzy i nawet sprawia wrażenie, jakby niekoniecznie potrzebowała jakiegokolwiek odbiorcy.

    Nachylam się w jej stronę i, oczywiście cały czas uważnie słuchając tego, co mówi, przyglądam jej się dokładnie.

    Nie jest idealna, widziałem to już na pierwszy rzut oka, a teraz widzę dużo wyraźniej. Ma piegi na skroniach, krótkie rzęsy i niemalże okrągłą buzię, co byłoby słodkie, gdyby nie fakt, że na zdjęciach wyglądała zupełnie inaczej i nie tego się dzisiaj spodziewałem. Nie tego szukałem. Mimo wszystko jednak, decyduję się kontynuować rozmowę, udając, że nie zauważyłem żadnej różnicy i że wcale nie rozczarowała mnie magiczna moc programu do obróbki zdjęć.

    - A więc, pisałaś mi, że interesujesz się sztuką. Jakąś konkretną dziedziną, dwoma, trzema, wszystkim po trochu, czy jak to z tobą jest?

    - Cóż, właściwie to można powiedzieć, że wszystkim po trochu. - Dziewczyna obrysowuje palcem brzeg filiżanki i mimowolnie zaciskam zęby, słysząc lekko skrzypiący dźwięk skóry ścierającej się z gładką, śliską powierzchnią naczynia. - Bardzo lubię biało-czarne kino, teatr, szczególnie teatr tańca, musicale, poezję i literaturę angielską, ale najbliższe jest mi chyba malarstwo, bo nie tylko podziwiam, ale też sama próbuję coś tworzyć.

    - No proszę. - Kiwam głową z wyćwiczonym uznaniem. - Ulubieni malarze?

    - Turner, Pankiewicz, Renoir, Boudin, Monet, Seurat, Sierow. - Wylicza na palcach, błyskając ciemnoczerwonymi paznokciami.

    - Impresjonizm. A jakbyś miała spośród wszystkich tych osób, które wymieniłaś, z całej ich twórczości wybrać trzy najlepsze obrazy?

    - Kobieta z parasolką w ogrodzie, Nenufary i Kanał Chichester - odpowiada bez wahania.

    - Dlaczego? - Przechylam lekko głowę i ponownie przyglądam się jej twarzy. Tak naprawdę mało interesuje mnie cały ten mniej, czy bardziej przypadkowy dobór ciapek. Nie, żebym nie doceniał barwnego nurtu paryskich artystów, przeciwnie, niektóre ich dzieła są mi bardzo bliskie i drogie. Teraz jednak ważniejsze dla mnie są powieki, tęczówki i kształt ust rozmawiającej ze mną dziewczyny.

    - Pierwszy za kolory, drugi za spokój, a trzeci za światło. - Brzmi bardzo konkretnie, jak na miłośniczkę sztuki, myślę. I trochę, jakby była nauczona tych odpowiedzi na pamięć.

    - Ja też maluję - wyznaję, opierając się wygodnie plecami o oparcie krzesła i przeciągam, z satysfakcją obserwując, jak niebieskookiej artystce nieznacznie rozszerzają się źrenice.

    - Naprawdę? Co malujesz?

    - Chcesz zobaczyć? - ryzykuję pytanie. Być może zbytnio się z tym spieszę, widać moja słaba cierpliwość daje o sobie znać w najmniej odpowiednich momentach.

    - A mamy tyle czasu? - słyszę, ku mojemu niewielkiemu zdziwieniu, zaciekawiony głos dziewczyny. Jej tętno wzrasta nagle o siedem uderzeń serca na minutę, a oddech przyspiesza odrobinę. Jestem w stanie sobie wyobrazić, co prawdopodobnie dzieje się teraz w jej głowie.

    - Mieszkam naprzeciwko Factotum. Dokładnie tutaj. - Wskazuję przez okno na błękitną kamienicę po drugiej stronie ulicy.

    - W takim razie... - Podrywa się krzesła, wprawiając powietrze w fiołkowo-mandarynkowy ruch. - Zdecydowanie chcę zobaczyć.

    Cholera, naprawdę coraz szybciej mi to idzie, myślę, śmiejąc się w duchu.

    Pomagam jej się ubrać, po czym podchodzę do baru zapłacić za kawę. Znajomy mi już dosyć dobrze barman zerka na mnie, nie kryjąc podziwu dla moich podbojów.

    - No, młody - mówi półszeptem. - Jestem pod wrażeniem, ale przystopuj trochę, bo jak tak dalej pójdzie, to skończą nam się w mieście wolne kobiety.

    - Bez obaw. Jestem też w stanie zapewnić miastu nowe. - Mrugam do niego porozumiewawczo i odbieram resztę. - Trzymaj się.

    Otwieram artystce drzwi i wychodzę za nią z kawiarni. Wiatr rozwiewa jej jasne, długie do pasa włosy więc natychmiast unosi szczupłe dłonie, by poprawić fryzurę. Nie nadaje się, jestem już tego w stu procentach pewien. Mam, co prawda, świadomość, że w tym przypadku bardziej liczy się wygląd, niż charakter, ale nawet to pierwsze nie zadowala mnie wystarczająco. Jest ładna, po prostu, zwyczajnie ładna. A to za mało, by móc spędzać ze mną czas, albo by na dłużej mi się przydać.

    - Muszę cię tylko od razu uprzedzić, że mieszkam z rodzicami. - Powstrzymuję uśmiech, widząc, jak mina dziewczynie rzednie. - Ale taty na pewno nie będzie w domu, a mamę mogę poprosić, by zostawiła nas samych... Zresztą! Do oglądania obrazów nie musimy przecież nikogo wyganiać z mieszkania.

    - No tak. - Przygryza wargę, tracąc jakąś połowę pewności siebie. Nie zrozumiała, że w przeciwieństwie do niej, poprzez oglądanie obrazów rozumiem właśnie to i nic innego. - Mimo wszystko czułabym się chyba bardziej komfortowo...

    - Nic się nie martw, mieszkamy na dwóch piętrach. Rodzice na pierwszym, ja na drugim. Chodź. - Wyciągam do niej zachęcająco rękę.

    Wchodzimy do kamienicy i wspinamy się po wąskich drewnianych schodach na piętro. Znowu, jak przystało na dobrze wychowanego młodego mężczyznę, otwieram przed dziewczyną drzwi i uprzejmym gestem zapraszam ją do środka. Odbieram od niej ciemnoczerwony, pasujący do jej paznokci płaszcz i prowadzę ją do salonu.

    - O, cześć mamo. - Zauważam stojącą przy otwartym oknie kobietę. - To jest Klaudia. Przyszliśmy obejrzeć moje obrazy.

    - Cudownie. Witaj Klaudio. - Zwraca się do mojej artystki spokojnym, życzliwym tonem. Zupełnie nie widać po niej zdenerwowania, które wyczuwam aż stąd, nie będąc nawet blisko niej. - Jesteś taka ładna.

    - Och, dziękuję. - Dziewczyna odruchowo dyga jak baletnica i uśmiecha się, cały czas jest jednak spięta. Liczyła na coś więcej. I wolałaby być tu ze mną sam na sam. Cóż, ja bym wolał, żeby nie oszukiwała mnie przerabianiem swoich zdjęć. - Pani za to w ogóle nie wygląda, jak mama Marcela, raczej jak jego starsza siostra. - To akurat prawda, ciemnowłosa kobieta wygląda bardzo młodo. Zdecydowanie nie na swój wiek.

    Obie panie spoglądają na mnie nagle znacząco. Domyślam się, czego oczekują, choć są to dwie zupełnie różne rzeczy. Rzucam swój płaszcz na ogromną czarną kanapę i podwijam rękawy.

    - Dobra, Klaudio - rzucam radośnie. - Rozbieraj się.

    - Słucham? - Zaskoczenie przebija się piskiem w jej głosie.

    - Żartuję przecież. - Głaszczę ją uspokajająco po okrągłym policzku.

    - Tak naprawdę to on nie żartował, Klaudio. - Mama przybiera kamienny wyraz twarzy. Cierpliwość również nie jest jej najmocniejszą stroną i nie mam wątpliwości, że po niej odziedziczyłem tę jedną z naprawdę niewielu wad. - Rozbieraj się.